बाल कामगार अधिनियम १९८६ अनुसूची : १.(कलम ३ पहा) : १) खान २) ज्वलनशील पदार्थ किंवा स्फोटके ३) धोकादायक प्रक्रिया स्पष्टीकरण : या अनुसूचीच्या प्रयोजनासाठी, धोकादायक प्रक्रिया चा अर्थ कारखाना अधिनियम १९४८ च्या खंड (गख) मध्ये जो आहे तोच असेल.) ------- १. २०१६ चा अधिनियम…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम २२ : निरसन व व्यावृत्ती : १) बालक सेवायोजन अधिनियम १९३८ (१९३८ का २६) हा याद्वारे निरसित करण्यात येत आहे. २) असे निरसन झाले असले तरीही, अशा निरसित झालेल्या अधिनियमान्वये केलेली कोणतीही गोष्ट किंवा कृती या अधिनियमाच्या तरतुदींशी विसंगत नसेल…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम २१ : अडचणींचे निवारण करण्याचा अधिकार : १) या अधिनियमाच्या तरतुदींची अंमलबजावणी करताना कोणतीही अडचण उद्भवल्यास, केन्द्र सरकार शासकीय राजपत्रात प्रकाशित केलेल्या आदेशाद्वारे ती अडचण दूर करण्याच्या प्रयोजनाकरिता त्यास आवश्यक व इष्ट वाटत असेल असे, या अधिनियमाच्या तरतुदींशी विसंगत नसलेल्या…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम २० : कायद्याच्या विवक्षित अन्य तरतुदींना आडकाठी नसणे : कलम १५ मध्ये अंतर्भूत असणाऱ्या तरतुदींच्या अधीनतेने, या अधिनियमाच्या तरतुददी आणि त्याखाली केलेले नियम हे, कारखाना अधिनियम १९४८ (१९४८ चा ६३), मळे कामगार अधिनियम १९५१ (१९५१ चा ६९), आणि खाण अधिनियम…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १९ : नियम आणि अधिसूचना संसद किंवा विधान-मंडळासमोर ठेवणे : १) केन्द्र सरकार या अधिनियमाखाली केलेला प्रत्येक नियम आणि कलम ४ अन्वये काढण्यात आलेली प्रत्येक अधिसूचना, तो करण्यात आल्यानंतर किंवा ती काढण्यात आल्यानंतर, होईल तितक्या लवकर संसदेच्या प्रत्येक सभागृहासमारे, ते…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १८ : नियम करण्याचा अधिकार : १) समुतिच शासन, या अधिनियमाच्या तरतुदींची अंमलबजावणी करण्यासाठी राजपत्रातीला अधिसूचनेद्वारे व पूर्वप्रकाशनाच्या शर्तींच्या अधीनतेने नियम करु शकेल. २) विशेषकरुन व पूर्वगामी अधिकारांच्या व्यापकतेत बाध न येता, खालीलपैकी सर्व qकंवा कोणत्याही बाबींसाठी नियम करता येतील…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १७ख(ब) : १.(निरीक्षण आणि देखरेख करणे : समुचित शासन, ज्या ठिकाणी बालकांचा रोजगार प्रतिबंधित आहे आणि धोकादायक व्यवसाय किंवा प्रक्रिया अशा अंतराने केल्या जातात, जे ते ठिक समजतिल, वेळोवेळी निरीक्षण करणे किंवा करवून घेणे या करीता या अधिनियमाच्या तरतुदींशी संबंधित…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १७क(अ) : १.(जिल्हा दंडाधिकाऱ्यांकडून तरतुदींची अंमलबजावणी : समुचित शासन, या अधिनियमाच्या तरतुदींची योग्य अंमलबजावणी होत आहे याची खात्री करण्यासाठी, जिल्हा दंडाधिकाऱ्यावर अशी कर्तव्य लादू शकेल आणि असे अधिकार देऊ शकेल, जे आवश्यक असतील आणि जिल्हा दंडाधिकारी, त्यांच्या अधीनस्थ अधिकारी, जे…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १७ : निरीक्षकांची नियुक्ती : समुचित शासन, या अधिनियमाच्या तरतुदींचे अनुपालन निश्चितपणे व्हावे या प्रयोजनासाठी काही व्यक्तींना निरीक्षक म्हणून नियुक्त करु शकेल व अशा रीतीने नियुक्त केलेला कोणताही निरीक्षक भारतीय दंड संहिता (१८६० चा ४५) याच्या अर्थानुसार लोकसेवक असल्याचे मानले…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १६ : गुन्ह्यासंबंधीची कार्यपद्धती : १) या अधिनियमाखाली कोणत्याही व्यक्तीस, पोलीस अधिकाऱ्यास किंवा निरीक्षकास, सक्षम अधिकारिता असणाऱ्या कोणत्याही न्यायालयात अपराध घडल्याची फिर्याद दाखल करता येईल. २) बालकाच्या वयासंबंधी विहित वैद्यकीय प्राधिकरणाने दिलेले प्रत्येक प्रमाणपत्र हे या अधिनियमाच्या प्रयोजनार्थ, ते ज्याच्या…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १५ : शास्तीच्या संबंधात विवक्षित कायद्यांच्या दुरुस्त्या लागू होणे : १) जर कोणतीही व्यक्ती, पोटकलम (२) मध्ये नमूद केलेल्या कोणत्याही तरतुदींचे व्यतिक्रमण केल्यामुळे दोषी असल्याचे आढळेल आणि सिद्धदोषी ठरेल तर, ती, या अधिनियमाच्या कलम १४ ची पोटकलमे (१) व (२)…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १४घ(ड) : १.(अपराधांचे शमन : १) फौजदारी प्रक्रिया संहिता १९७३ (१९७४ चा २) मध्ये काहीही समाविष्ट असले तरीही, जिल्हा दंडाधिकारी, कलम १४ या पोटकलम (३) अन्वये प्रथमच त्याने केलेल्या कोणत्याही गुन्ह्याचा आरोप असलेल्या व्यक्तीच्या अजार्वर किंवा एखाद्या व्यक्तीने माता-पिता किंवा…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १४ग(क) : १.(सुटका केलेल्या बालकाचे किंवा किशोराचे पुनर्वसन : या अधिनियमाच्या तरतुदींचे उल्लंघन करुन कामावर नियुक्त असलेल्या आणि त्यातून सुटका केलेल्या अशा बालक किंवा किशोराचे त्याकाळी प्रवृत्त असलेल्या कायद्यानुसार पुनर्वसन केले जाईल.) ------- १. २०१६ चा अधिनियम क्रमांक ३५ याच्या…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १४ख : १.( बालक आणि किशोर कामगार पुनर्वसन निधी : १) समुचित शासन, प्रत्येक जिल्ह्यात किंवा दोन किंवा अधिक जिल्ह्यांसाठी, बालक आणि किशोर कामगार पुनर्वसन निधी नावाने एक निधी स्थापन करेल ज्यामध्ये असा जिल्हा किंवा जिल्ह्यांच्या अधिकारक्षेत्रातील बालक आणि किशोर…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १४क : १.(गुन्हे दखलपात्र असणे : फौजदारी प्रक्रिया संहिता १९७३ मध्ये काहीही असले तरी, नियोक्त्याने केलेला आणि कलम ३ किंवा कलम ३क अधीन कोणताही अपराध दखलपात्र असेल.) ------- १. २०१६ चा अधिनियम क्रमांक ३५ याच्या कलम १९ द्वारा समाविष्ट केले.
बाल कामगार अधिनियम १९८६ भाग ४ : प्रकीर्ण : कलम १४ : शास्ती : १.(१) जो कोणी, कलम ३ च्या तरतुदींचे व्यतिक्रमण करुन कोणत्याही बालकास नोकरीवर ठेवील किंवा काम करण्याची परवानगी देईल तो, सहा महिन्यांपेक्षा कमी नसणाऱ्या परंतु दोन वर्षापर्यंत वाढविता येऊ शकेल इतक्या कारावासास…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १३ : आरोग्य व सुरक्षितता : १) समुचित शासन, शासकीय राजपत्रातील अधिसूचनेद्वारे कोणत्याही आस्थापनेमध्ये किंवा आस्थापनांच्या वर्गामध्ये नोकरीवर ठेवलेल्या किंवा काम करण्याची परवानगी दिलेल्या १.(किशोरांचे) आरोग्य व सुरक्षितता यांसाठी नियम करु शकेल. २) उक्त नियमांच्या पूर्ववर्ती तरतुदींच्या सर्वसाधारणतेस बाध न…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १२ : १.(कलम ३क व कलम १४) यांचा गोषवारा अंतर्भूत असलेली नोटीस लावणे : प्रत्येक रेल्वे प्रशासन, प्रत्येक बंदर प्राधिकरण आणि प्रत्येक अधिनियंत्रक हा, यथास्थिति, त्या रेल्वेच्या प्रत्येक स्थानकावर किंवा बंदराच्या सीमांमध्ये किंवा बंदराच्या सीमांमध्ये किंवा कामाच्या ठिकाणी, सहज दिसू…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम ११ : नोंदवही ठेवणे : प्रत्येक अधिनियंत्रक, कोणत्याही आस्थापनेमध्ये कामावर ठेवलेल्या किंवा काम करण्याचची परवानगी दिलेल्या १.(किशोरासंबंधी) एक नोंदवही ठेवील आणि कामाच्या वेळात सर्वकाळ किंवा अशा कोणत्याही आस्थापनेमध्ये काम चालू असेल त्यावेळी निरीक्षकाला ती निरीक्षणासाठी उपलब्ध असेल व त्या नोंदवहीत…
बाल कामगार अधिनियम १९८६ कलम १० : वयासंबंधीचे विवाद : अधिनियंत्रकाने, ज्याला आस्थापनेमध्ये कामावर ठेवले आहे किंवा काम करण्याची परवानगी दिली आहे अशा कोणत्याही १.(किशोराच्या) वयासंबंधी निरीक्षक व अधिनियंत्रक यांच्यामध्ये वाद उपस्थित झाल्यास, अशा १.(किशोराच्या) वयाबाबत विहित वैद्यकिय प्राधिकरणाने प्रमाणपत्र दिलेले नसल्यास, निरीक्षक, तो प्रश्न…