भारतीय दंड संहिता १८६०
कलम ४८९-ड:
चलनी नोटा किंवा बँक नोटा बनावट किंवा नकली तयार करण्यासाठी साधने किंवा सामग्री बनवणे किंवा कब्जात बाळगणे :
(See section 181 of BNS 2023)
अपराधाचे वर्गीकरण :
अपराध : चलनी नोटा किंवा बँक नोटा बनावट किंवा नकली तयार करण्यासाठी यंत्रे, साधधने किंवा सामग्री बनवणे किंवा कब्जात बाळगणे.
शिक्षा :आजीवन कारावास किंवा १० वर्षाचा कारावास व द्रव्यदंड.
दखलपात्र / अदखलपात्र :दखलपात्र.
जामीनपात्र / अजामीनपात्र :अजामीनपात्र
शमनीय / अशमनीय : अशमनीय
कोणत्या नायालयात विचारणीय :सत्र न्यायालय.
——-
कोणतीही यंत्रसामग्री, साधन किंवा सामग्री ही, कोणतीही चलनी नोट किंवा बँक नोट बनावट तयार करण्याच्या किंवा नकली तयार करण्याच्या प्रयोजनार्थ वापरण्यासाठी, अथवा त्यासाठी ती वापरण्याचे उद्देशित आहे हे माहीत असून, किंवा तसे समजण्यास कारण असून, जो कोणी ती साधनसामग्री बनवील किंवा ती बनविण्याच्या प्रक्रियेपैकी कोणताही भाग पार पाडील, किंवा ती विकत घेईल, किंवा विकेल, किंवा तिची वासलात लावील, किंवा ती कब्जात बाळगील त्याला, १.(आजन्म कारावासाची) किंवा दहा वर्षेपर्यंत असू शकेल इतक्या मुदतीची कोणत्या तरी एका वर्णनाच्या कारावासाची शिक्षा होईल व तो द्रव्यदंडासही पात्र होईल.
——-
१. १९५५ चा अधिनियम २६ – कलम ११७ व अनुसूची यांद्वारे जन्मठेप काळे पाणी याऐवजी समाविष्ट करण्यात आले.
