भारतीय दंड संहिता १८६०
कलम २२५ :
दुसऱ्या व्यक्तीच्या कायदेशीर गिरफदारीला (अटकेला) प्रतिकार किंवा अटकाव करणे :
(See section 263 of BNS 2023)
अपराधाचे वर्गीकरण :
अपराध : कोणत्याही व्यक्तीच्या कायदेशीर गिरफदारीला प्रतिकार किंवा अटकाव करणे अथवा तिची कायदेशीर हवालतीतून अवैधपणे सुटका करणे.
शिक्षा :२ वर्षांचा कारावास, किंवा द्रव्यदंड किंवा दोन्ही.
दखलपात्र / अदखलपात्र :दखलपात्र
जामीनपात्र / अजामीनपात्र :जामीनपात्र
शमनीय / अशमनीय : अशमनीय
कोणत्या नायालयात विचारणीय :कोणताही दंडाधिकारी.
——-
अपराध : आजवीन कारावासाच्या किंवा १० वर्षे कारावासाच्या शिक्षेस पात्र असलेल्या अपराधाचा दोषारोप असल्यास.
शिक्षा :३ वर्षाचा कारावास व द्रव्यदंड .
दखलपात्र / अदखलपात्र :दखलपात्र.
जामीनपात्र / अजामीनपात्र :अजामीनपात्र
शमनीय / अशमनीय : अशमनीय
कोणत्या नायालयात विचारणीय :प्रथम वर्ग दंडाधिकारी.
——-
अपराध : देहांतदंड्य अपराधाचा दोषारोप असल्यास.
शिक्षा :७ वर्षाचा कारावास व द्रव्यदंड .
दखलपात्र / अदखलपात्र :दखलपात्र.
जामीनपात्र / अजामीनपात्र :अजामीनपात्र
शमनीय / अशमनीय : अशमनीय
कोणत्या नायालयात विचारणीय :प्रथम वर्ग दंडाधिकारी.
——-
अपराध : त्या व्यक्तीला आजीवन कारावासाची अथवा १० वर्षे किंवा त्याहून अधिक कारावासाची शिक्षा झाली असल्यास.
शिक्षा :७ वर्षाचा कारावास व द्रव्यदंड .
दखलपात्र / अदखलपात्र :दखलपात्र.
जामीनपात्र / अजामीनपात्र :अजामीनपात्र
शमनीय / अशमनीय : अशमनीय
कोणत्या नायालयात विचारणीय :प्रथम वर्ग दंडाधिकारी.
——-
अपराध : मृत्युची शिक्षा झाली असल्यास.
शिक्षा :आजीवन कारावास किंवा १० वर्षाचा कारावास व द्रव्यदंड .
दखलपात्र / अदखलपात्र :दखलपात्र.
जामीनपात्र / अजामीनपात्र :अजामीनपात्र
शमनीय / अशमनीय : अशमनीय
कोणत्या नायालयात विचारणीय :सत्र न्यायालय.
——-
जो कोणी व्यक्ती (इसम) एखाद्या अपराधाबद्दल अन्य कोणत्याही व्यक्तीची वैध (कायदेशीर) गिरफदारी (अटक) होण्यास उद्देशपूर्वक प्रतिकार किंवा अवैध (बेकायदेशीर) अटकाव करील, अथवा एखाद्या अपराधाबद्दल अन्य कोणत्याही व्यक्तीला जेथे कायदेशीरपणे स्थानबध्द करण्यात आले असेल अशा कोणत्याही व्यक्तीची हवालतीमधून अवैधपणे (बेकायदेशीरपणे) सुटका करील किंवा सुटका करण्याचा प्रयत्न करील, तर त्याला दोन वर्षेपर्यंत असू शकेल इतक्या मुदतीची कोणत्यातरी एका वर्णनाच्या कारावासाची शिक्षा, किंवा द्रव्यदंडाची किंवा दोन्ही शिक्षा होतील:
किंवा जर गिरफदार (अटक ) करावयाच्या व्यक्तीवर अथवा जिची अवैधपणे (बेकायदेशीर) सुटका करण्यात आली किंवा सुटका करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला अशा व्यक्तीवर १.(आजन्म कारावासाच्या) किंवा दहा वर्षेपर्यंत असू शकेल इतक्या मुदतीच्या कारावासाच्या शिक्षेस पात्र अशा अपराधाचा दोषारोप असेल किंवा तशा अपराधाबद्दल गिरफदार (अटक) होण्यास ती पात्र असेल तर, त्या व्यक्तीला तीन वर्षेपर्यंत असू शकेल इतक्या मुदतीची कोणत्यातरी एका वर्णनाच्या कारावासाची शिक्षा होईल, आणि तो द्रव्यदंडासही पात्र होईल;
किंवा जर गिरफदार (अटक) करावयाच्या व्यक्तीवर अथवा जिची अवैधपणे (बेकायदेशीर) सुटका करण्यात आली किंवा सुटका करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला त्या व्यक्तीवर मृत्युच्या शिक्षेस पात्र अशा अपराधाचा दोषारोप असेल किंवा तशा अपराधाबद्दल गिरफदार (अटक) होण्यास ती पात्र असेल तर, त्या व्यक्तीला सात वर्षेपर्यंत असू शकेल इतक्या मुदतीची कोणत्यातरी एका वर्णनाच्या कारावासाची शिक्षा होईल, आणि तो द्रव्यदंडासही पात्र होईल;
किंवा जर गिरफदार (अटक) करावयाच्या व्यक्तीवर अथवा जिची अवैधपणे (बेकायदेशीर) सुटका करण्यात आली किंवा सुटका करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला ती व्यक्ती न्यायालयाच्या शिक्षादेशाअन्वये किंवा अशा शिक्षेच्या परिवर्तनामुळे १.(आजन्म कारावासास) २.(***) ३.(***) ४.(***) किंवा दहा वर्षे अगर त्याहून अधिक मुदतीच्या कारावासास पात्र असेल तर, त्या व्यक्तीला सात वर्षेपर्यंत असू शकेल इतक्या मुदतीची कोणत्यातरी एका वर्णनाच्या कारावासाची शिक्षा होईल आणि तो द्रव्यदंडासही पात्र होईल;
किंवा जर गिरफदार (अटक) करावयाची व्यक्ती अथवा जिची अवैधपणे (बेकायदेशीर) सुटका करण्यात आली किंवा सुटका करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला ती व्यक्ती मृत्यूच्या शिक्षादेशास अधीन (अंमलबजावणीखाली) असेल, तर त्याला १.(आजन्म कारावासाची) शिक्षा, किंवा जास्तीत जास्त दहा वर्षे इतक्या मुदतीची कोणत्यातरी एका वर्णनाच्या कारावासाची शिक्षा होईल आणि तो द्रव्यदंडासही पात्र होईल.
———
१. १९५६ चा अधिनियम २६ – कलम ११७ व अनुसूची यांद्वारे जन्मठेप / काळे पाणी याऐवजी समाविष्ट करण्यात आले.
२. १९५७ चा अधिनियम ३६ – कलम ३ व अनुसूची २ यांद्वारे अथवा हा शब्द गाळला.
३. १९५५ चा अधिनियम २६ – कलम ११७ व अनुसूची यांद्वारे काळ्या पाण्यास हा मजकूर गाळला.
४. १९४९ चा अधिनियम १७ – कलम २ द्वारे किंवा सक्तमजुरीस हे शब्द गाळले.
