मराठी

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम २० : गर्भस्थ अपत्याचे अधिकार : अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीच्या मृत्युसमयी जे अपत्य गर्भात होते व जे नंतर जिवंत जन्मले त्याला किंवा तिला ते जणू काही अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीच्या मृत्युपूर्व जन्मले होते अशाच प्रकारे अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीचा वारसदार होण्याचा अधिकार असेल व अशा प्रकारची…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम १९ : दोन किंवा अधिक वारसदारांच्या उत्तराधिकाराची पद्धत : जर दोन किंवा अधिक वारसदार एकाचवेळी अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीच्या संपत्तीचे उत्तराधिकारी होत असतील तर, - (a)क) या अधिनियमात अन्यथा व्यक्तपणे उपबंधित केले असेल ते खेरीजकरुन एरव्ही शाखावार नव्हे तर डोईवार; आणि (b)ख)…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम १७ : मरुमक्कतायम व आळियसंतान कायद्यांनी नियंत्रित होणाऱ्या व्यक्ती संबंधी विशेष उपबंध : हा अधिनियम पारित झाला नसता तर, ज्या व्यक्ती मरुमक्कत्तायम किंवा आळियसंतान कायद्याने नियंत्रित झाल्या असत्या त्यांच्या संबंधात कलमे ८, १०, १५ व २३ चे उपबंध अशा प्रकारे…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम १६ : हिंदू स्त्रीच्या वारसदारांमध्ये उत्तराधिकाराचा क्रम व वितरणाची रीत : कलम १५ मध्ये निर्दिष्ट केलेल्या वारसदारांमधील उत्तराधिकारचा क्रम पुढील नियमांनुसार असेल व त्यांनुसार त्या वारसदारांमध्ये अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीच्या संपत्तीचे वितरण होईल, ते असे :- नियम १ : कलम १५ च्या…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम १५ : हिंदू स्त्रियांच्या बाबतीत उत्तराधिकाराचे सर्वसाधारण नियम : १) मृत्युपत्र न करता मरण पावणाऱ्या हिंदू स्त्रीची संपत्ती,- (a)क) पहिल्यांदा, पुत्र व कन्या (कोणताही पूर्वमृत पुत्र किंवा कन्या यांची अपत्ये धरुन) आणि पती यांच्याकडे ; (b)ख) दुसऱ्यांदा, पतीच्या वारसदारांकडे ;…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम १३ : श्रेणींची संगणना : १) गोत्रज किंवा भिन्नगोत्रज यांच्यामध्ये उत्तराधिकाराचा क्रम निर्धारित करण्याच्या प्रयोजनार्थ, नातेसंबंधाची गणना अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीपासून वारसदारापर्यंत, आरोही वंशक्रम श्रेणींच्या किंवा प्रकरणपरत्वे, अवरोेही वंशक्रम श्रेणींच्या किंवा दोन्हीच्या अनुसार केली जाईल. २) आरोही वंशक्रमाच्या श्रेणी आणि अवरोही वंशक्रमाच्या…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम १२ : गोत्रज व भिन्नगोत्रज यांच्यामध्ये उत्तराधिकाराचा क्रम : प्रकरणपरत्वे, गोत्रज व भिन्नगोत्रज यांच्यामध्ये उत्तराधिकाराचा क्रम याखाली घालून दिलेल्या अधिमान-नियमांनुसार निर्धारित होईल : नियम १ : दोन वारसदारांपैकी, ज्याला आरोही वंशक्रमाच्या श्रेणी कमी असतील किंवा त्या अजिबात नसतील त्याला अधिमान…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम ११ : अनुसूचीच्या २ ऱ्या वर्गामधील वारसदारांमध्ये संपत्तीचे वितरण : अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीची संपत्ती अनुसूचीच्या २ ऱ्या वर्गामधील कोणत्याही एका नोंदीमध्ये विनिर्दिष्ट केलेल्या वारसदारांमध्ये अशाप्रकारे विभागली जाईल की जेणेकरुन त्यांना समान हिस्से मिळतील.

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम १० : अनुसूचीच्या १ ल्या वर्गामधील वारसदारांमध्ये संपत्तीचे वितरण : अकृतमृत्युपत्र व्यक्तीची संपत्ती अनुसूचीच्या १ ल्या वर्गामधील वारसदारांमध्ये पुढील नियमानुसार विभागली जाईल :- नियम १ : अकृतमुत्युपत्र व्यक्तीच्या विधवेला, किंवा एकाहून अधिक विधवा असतील तर, सर्व विधवांना एकत्रितपणे एक हिस्सा…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम ९ : अनुसूचीतील वारसदारांमध्ये उत्तराधिकाराचा क्रम : अनुसूचीत विनिर्दिष्ट केलेल्या वारसदारांपैकी १ ल्या वर्गामध्ये समाविष्ट असलेल्या वारसदारांना एकसमयावच्छेदेकरुन संपत्ती मिळेल आणि अन्य सर्व वारसदार वर्जित होतील; २ ऱ्या वर्गामधील पहिल्या नोंदीत समाविष्ट असलेल्यांना दुसऱ्या नोंदीतील वारसदारांपेक्षा अधिमान दिला जाईल; दुसऱ्या…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम ८ : पुरुषांच्या बाबतीत उत्तराधिकाराचे सर्वसाधारण नियम : मृत्युपत्र न करता मरण पावणाऱ्या हिंदू पुरुषांची संपती या प्रकरणाच्या उपबंधानुसार प्रक्रांत होईल : (a)क) पहिल्यांदा, जे वारसदार अनुसूचीच्या १ ल्या वर्गामध्ये विनिर्दिष्ट केल्याप्रमाणे नातलग असतील त्यांच्याकडे; (b)ख) दुसऱ्यांदा, जर १ ल्या…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम ७ : तरवड, तवज्जे, कुटुंब, कवर किंवा इळ्ळम यांच्या संपत्तीतील हितसंबंधाची प्रक्रांती : (१) हा अधिनियम पारित झाला नसता तर ज्याला मरुमक्कतायम किवा नंबूदिरी कायदा लागू झाला असता असा एखादा हिंदू या अधिनियमाच्या प्रारंभानंतर मृत्यू पावला असून त्याच्या किंवा तिच्या…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम ६ : १.(सहदायकी (वारसात) संपत्तीतील हितसंबंध प्रक्रांत होण : १) या अधिनियमाच्या प्रारंभानंतर मिताक्षरा विधि द्वारा शासित एखाद्या संयुक्त हिन्दू कुटूम्बामधील एखादी सहदायकी पुत्री, - (a)क) जन्मापासून स्वत: स्व अधिकाराने सहदायिक होईल ज्या प्रमाणे पुत्र असेल. (b)ख) सहदायकी संपत्तिमध्ये तेच…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ प्रकरण २ : अमृत्युपत्रीय उत्तराधिकार : सर्वसाधारण : कलम ५ : विवक्षित संपत्तींना अधिनियम लागू नसणे : हा अधिनियम पुढील प्रकारच्या संपत्तीला लागू होणार नाही : - (एक) ज्या संपत्तीचा उत्तराधिकार विशेष विवाह अधिनियम १९५४ (१९५४ चा ४३) कलम २१ मध्ये…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम ४ : अधिनियमाचा अधिभावी परिणाम : १) या अधिनियमात व्यक्तपणे उपबंधित केले असेल ते खेरीजकरुन एरव्ही - (a)क) हिंदू कायद्याचे कोणतेही वचन, नियम किंवा निर्वचन अथवा या अधिनियमाच्या प्रारंभाच्या निकटपूर्वी त्या कायद्याचा भाग म्हणून अंमलात असलेली कोणतीही रुढी किंवा परिपाठ…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम ३ : व्याख्या व निर्वचन : १) या अधिनियमात, संदर्भानुसार अन्यथा आवश्यक नसेल तर, - (a)क) गोत्रज - जर दोन व्यक्ती रक्ताच्या किंवा दत्तकाच्या नात्याने व संपूर्णपणे पुरुषांच्या द्वारे संबंधित असतील तर एक व्यक्ती दुसरीची गोत्रज आहे असे म्हणतात; (b)ख)…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ कलम २ : अधिनियम लागू करणे : १) हा अधिनियम पुढील व्यक्तींना लागू आहे :- (a)क) जी व्यक्ती धर्माने, त्याचे कोणतेही रुप किंवा विकसन यांनुसार हिंदू आहे अशी कोणतीही व्यक्ती - वीरशैव, लिंगायत अथवा ब्रम्होसमाजाचा, प्रार्थनासमाजाचा किंवा आर्यसमाजाचा अनुयायी यांसुद्धा. (b)ख)…

हिंदू उत्तराधिकार अधिनियम १९५६ १.(१९५६ चा अधिनियम क्रमांक ३०) (१७ जून १९५६) हिंदूमधील अमृत्युप्रत्रीय उत्तराधिकारासंबंधीचा कायदा विशोेधित व संहिताबद्ध करण्यासाठी अधिनियम भारतीय गणराज्याच्या सातव्या वर्षी संसदेकडून पुढीलप्रमाणे अधिनियमित होवो :- प्रकरण १ : प्रारंभिक : कलम १ : संक्षिप्त नाव व विस्तार : १) या…