भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३५१ : आरोपीची साक्षतपासणी करण्याचा अधिकार : १) प्रत्येक चौकशीमध्ये किंवा संपरीक्षेमध्ये पुराव्यात आपल्याविरूध्द दिसणाऱ्या कोणत्याही परिस्थितिविशेषांचा व्यक्तिश: खुलासा करणे आरोपीला शक्य व्हावे यासाठी न्यायालय,- (a) क) (अ) कोणत्याही टप्प्यात, न्यायालयाला जरूर वाटतील असे प्रश्न आरोपीला पूर्वसूचना दिल्याशिवाय विचारू…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३५० : फिर्यादी व साक्षीदारांचा खर्च : राज्य शासनाने केलेल्या कोणत्याही नियमांच्या अधीनतेने, कोणतेही फौजदारी न्यायालय, त्याला योग्य वाटल्यास अशा न्यायालयासमोरील या संहितेखालील कोणत्याही चौकशीच्या, संपरीक्षेच्या किंवा अन्य कार्यवाहीच्या कामासाठी समक्ष हजर राहणाऱ्या कोणत्याही फिर्याददाराचा किंवा साक्षीदाराचा वाजवी खर्च…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४९ : व्यक्तीला नमूना सही किंवा हस्ताक्षर देण्यासाठी आदेश देण्याचा दंडाधिकाऱ्यांचा अधिकार : या संहितेअन्वये कोणतेही अन्वेषण किंवा कार्यवाही करण्याच्या प्रयोजनासाठी कोणत्याही व्यक्तीला, तसेच आरोपी व्यक्तीला नमूना स्वाक्षरी किंवा हस्ताक्षराचा नमूना किंवा बोटांचे ठसे किंवा आवाजाचा नमुना देण्याचे निदेश…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४८ : महत्त्वाचे साक्षीदारास समन्स काढण्याचा किंवा उपस्थित व्यक्तीची तपासणी करण्याचा अधिकार : कोणतेही न्यायालय या संहितेखालील कोणतीही चौकशी, संपरीक्षा किंवा अन्य कार्यवाही कोणत्याही टप्प्यात असताना कोणत्याही व्यक्तीला साक्षीदार म्हणून समन्स काढू शकेल अथवा समक्ष हजर असलेल्या कोणत्याही व्यक्तीला…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४७ : स्थळाचे निरिक्षण : १) चौकशी, संपरीक्षा किंवा अन्य कार्यवाही कोणत्याही टप्प्याला असताना पक्षकारांना रीतसर नोटीस देऊन कोणताही न्यायाधीश किंवा दंडाधिकारी अपराध ज्या स्थळी घडल्याचे अभिकथन करण्यात आले असेल अशा कोणत्याही स्थळाला अथवा अशा चौकशीत किंवा संपरीक्षेत दिलेल्या…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४६ : कार्यवाही पुढे ढकलणे: तहकूब करण्याचा अधिकार : १) प्रत्येक चौकशीत किंवा न्यायचौकशीत, उपस्थित असलेल्या सर्व साक्षीदारांची तपासणी पूर्ण होईपर्यंत ती कार्यवाही रोजच्या रोज चालू ठेवण्यात येईल. मात्र, लगत पुढील दिवसापेक्षा अधिक काळ ती तहकूब करणे न्यायालयाला नमूद…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४५ : माफीच्या शर्तीचे अनुपालन न केल्यास कार्यवाही (संपरीक्षा) : १) कलम ३४३ किंवा कलम ३४४ खाली देऊ केलेली माफी जिने स्वीकारली आहे त्या व्यक्तीविषटी जेव्हा, आपल्या मते अशा व्यक्तीने अत्यावश्यक अशी काहीतरी गोष्ट बुध्दिपुरस्सर लपवून किंवा खोटी साक्ष…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४४ : माफी देऊ करण्याचा निदेश देण्याची शक्ती : खटला याप्रमाणे सुपूर्द केल्यानंतर पण न्यायनिर्णय दिला जाण्यापूर्वी कोणत्याही वेळी, ज्याच्याकडे तो सुपूर्द केलेला असेल ते न्यायलय, अशा कोणत्याही अपराधात प्रत्यक्षपणे किंवा अप्रत्यक्षपणे निबध्द अथवा सहभागी असल्याचे समजण्यात आलेल्या कोणत्याही…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४३ : सह अपराधीला माफी देऊ करणे : १) हे कलम ज्यास लागू होते अशा अपराधात प्रत्यक्षपणे किंवा अप्रत्यक्षपणे निबध्द किंवा सहभागी असल्याचे समजण्यात आलेल्या कोणत्याही व्यक्तीचा साक्षीपुरावा मिळवण्याच्या हेतूने, अशा व्यक्तीला मुख्य न्यायदंडाधिकारी अपराधाचे अन्वेषण किंवा चौकशी किंवा…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४२ : महामंडळ किंवा नोंदिव सोसायटी आरोपी असेल तेव्हा प्रक्रिया : १) या कलमात निगम याचा अर्थ, निगमित कंपनी किंवा अन्य निगम-निकाय असा आहे आणि त्यात सोसायटी नोंदणी अधिनियम, १८६० (१८६० चा २१ ) याखाली नोंदलेल्या सोसायटीचा समावेश आहे.…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४१ : विवक्षित बाबतीत राज्याचे खर्चाने आरोपीला कायदेविषयक सहाय्य : १) न्यायालयापुढील संपरीक्षेत किंवा अपीलात वकिलाने आरोपीचे प्रतिनिधित्व केलेले नसेल आणि वकील नेमण्याइतपत आरोपीची पुरेशी ऐपत नाही असे न्यायालयाला दिसून येईल त्या बाबतीत, न्यायालय राज्याच्या खर्चाने त्याच्या बचावासाठी वकील…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३४० : जिच्याविरुद्ध कार्यवाही सुरु करण्यात आली त्या व्यक्तीचा स्वत:चा बचाव करुन घेण्याचा हक्क : ज्या कोणत्याही व्यक्तीवर फौजदारी न्यायालयापुढे आरोप करण्यात आला असेल किंवा जिच्याविरूध्द या संहितेखाली कार्यवाही सुरू करण्यात आली असेल तिला स्वाधिकाराने आपल्या पसंतीच्या वकिलाकरवी आपला…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३३९ : खटला चालविण्यास परवानगी : १) एखाद्या खटल्याची चौकशी किंवा संपरीक्षा करणारा कोणताही दंडाधिकारी निरीक्षकाहून खालच्या दर्जाच्या पोलीस अधिकाऱ्याहून अन्य कोणत्याही व्यक्तीला खटला चालविण्यास परवानगी देऊ शकेल, पण महा अधिवक्ता किंवा सरकारी अधिवक्ता किंवा सरकारी अभियोक्ता किंवा सहाय्यक…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३३८ : सरकारी वकिलांनी हजर राहणे : १) एखाद्या खटल्याची जबाबदारी सरकारी अभियोक्त्याला किंवा सहाय्यक सरकारी अभियोक्त्याला ज्या कोणत्याही न्यायालयापुढे तो खटला, चौकशी, संपरीक्षा किंवा अपील असेल त्याच्यासमोर कोणत्याही लेखी प्राधिकाराशिवाय उपस्थित होऊन वादकथन करता येईल. २) जर अशा…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ प्रकरण २६ : चौकशी व संपरीक्षा या संबंधीचे सर्वसाधारण उपबंध (तरतुदी) : कलम ३३७ : एकदा सिध्ददोष किंवा दोषमुक्त ठरविण्यात आलेल्या व्यक्तीची त्याच अपराधाबद्दल संपरीक्षा करावयाची नाही : १) ज्या व्यक्तीची एखाद्या अपराधाबद्दल पुरेशा अधिकारितेच्या न्यायालयाने एकदा संपरीक्षा केली असून,…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३३६: काही प्रकरणांमध्ये लोकसेवक, तज्ञ, पोलीस अधिकारी यांचे पुरावे : जेथे लोकसेवक, वैज्ञानिक तज्ञ, वैद्यकीय अधिकारी किंवा तपास अधिकारी यांनी तयार केलेला कोणताही दस्तऐवज किंवा अहवाल या संहितेच्या अंतर्गत कोणत्याही चौकशी, चाचणी किंवा इतर कोणत्याही कार्यवाहीमध्ये पुरावा म्हणून वापरला…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३३५ : आरोपीच्या अनुपस्थितीत पुराव्याचा अभिलेख : १) जर आरोपी व्यक्ती फरारी झाली आहे, आणि त्या व्यक्तीला तत्काळ अटक करता येईलसे दिसत नाही असे शाबीत करण्यात आले तर, ज्या अपराधाबद्दल फिर्याद देण्यात आली त्याबद्दल अशा व्यक्तीची संपरीक्षा करण्यास किंवा…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३३४ : पुर्वीची दोषसिध्दी किंवा दोषमुक्ती कशी शाबीत करावयाची : या संहितेखालील कोणत्याही चौकशीत, संपरीक्षेत किंवा अन्य कार्यवाहीत, पुर्वीची दोषसिध्दी किंवा दोषमुक्ती त्या त्या काळी अमलात असलेल्या कोणत्याही कायद्याद्वारे उपबंधित केलेल्या अन्य कोणत्याही पद्धतीव्यतिरिक्त आणखी,- (a) क) (अ) अशी…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३३३ : कोणापुढे असे प्रतिज्ञालेख करता येतात : १) या कलमाखाली कोणत्याही न्यायालयासमोर उपयोजावयाचा प्रतिज्ञालेख - (a) क) (अ) कोणत्याही न्यायाधीशासमोर अगर कोणत्याही न्याय किंवा कार्यकारी दंडाधिकाऱ्यासमोर; अथवा (b) ख) (ब) उच्च न्यायालयाने किंवा सत्र न्यायालयाने नियुक्त केलेल्या कोणत्याही…
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता २०२३ कलम ३३२ : प्रतिज्ञापत्राद्वारे (शपथपत्र) औपचारिक स्वरूपाचा साक्षीपुरावा : १) जिची साक्ष औपचारिक स्वरूपाची आहे, अशा कोणत्याही व्यक्तीला प्रतिज्ञालेखाद्वारे साक्ष देता येईल, आणि सर्व रास्त अपवाद सोडून, या संहितेखालील कोणत्याही चौकशीत संपरीक्षेत किंवा अन्या कार्यवाहीत ती पुराव्यादाखल वाचता येईल. २)…