भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ८६ : इलेक्ट्रॉनिक अभिलेख आणि इलेक्ट्रॉनिक सह्या यांच्या संदर्भातले गृहीतक : १) कोणत्याही इलेक्ट्रॉनिक संरक्षित अभिलेखाचे बाबतीत न्यायाधीश गृहीत धरील की, जो पर्यंत विरुद्ध शाबीत, झालेले नाही तोपावेतो संरक्षित इलेक्ट्रॉनिक अभिलेखामध्ये बदल झालेला नाही आणि त्याचा संदर्भ थेट विशिष्ट…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ८५ : इलेक्ट्रॉनिक कराराबाबत गृहितक : न्यायालय असे गृहीत धरील की, पक्षकारांच्या इलेक्ट्रॉनिक किंवा डिजिटल सह्यांचा अंतर्भाव असल्याचे दिसत असेल असा करार असलेला प्रत्येक इलेक्ट्रॉनिक अभिलेख किंवा डिजिटल हा पक्षकारांनी इलेक्ट्रॉनिक सह्या करुन घडवून आणलेला असेल.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ८४ : मुखत्यारनाम्याच्या (प्रतिनिधि पत्र) संदर्भात गृहीतक: जो दस्तऐवज हा एक मुखत्यारनामा आहे व लेखप्रमाणक अथवा कोणतेही न्यायालय, न्यायाधीश, दंडाधिकारी, भारतीय वाणिज्यदूत, उपवाणिज्यदूत किंवा केंद्र शासनाचा प्रतिनिधी याच्यासमोर निष्पादित करण्यात आला आहे व त्याने तो अधिप्रमाणितक केला आहे असे…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ८३ : कायद्याचे संग्रह आणि निर्णय या संदर्भात गृहीतक : जे पुस्तक कोणत्याही देशाच्या शासनाच्या प्राधिकारान्वे मुद्रित किंवा प्रकाशित झाले असून त्यात त्या देशाच्या कायद्यापैकी कोणत्याही कायद्यांचा अंतर्भाव असल्याचे दिसते अशा प्रत्येक पुस्तकाचा व अशा देशाच्या न्यायालयांच्या निर्णयांची प्रतिवृत्ते…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ८२ : शासनाच्या प्राधिकाराने तयार केलेले नकाशे व आराखडे यासंबंधीचे गृहीतक: जे नकाशे किंवा आराखडे केंद्र शासन किंवा कोणतेही राज्य शासन यांच्या प्राधिकारान्वये तयार केले असल्याचे दिसते ते त्याप्रमाणे केलेले होते व बिनचूक आहेत असे न्यायलय गृहीत धरील; पण…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ८१ : इलेक्ट्रॉनिक किंवा डिजिटल नमुन्यामधील राजपत्रांचे संदर्भात अनुमान : न्यायालय असे गृहीत धरील की, जो इलेक्ट्रॉनिक किंवा डिजिटल अभिलेख मान्यताप्राप्त राजपत्रात आहे अगर कायद्याप्रमाणे असे इलेक्ट्रॉनिक किंवा डिजिटल अभिलेख ठेवण्याचा आदेश आहे अशा प्रकारचा असेल आणि जर असा…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ८० : राजपत्रे, वृत्तपत्रे, इतर दस्तऐवज वगैरेबद्दल गृहीतक : जो दस्तऐवज म्हणजे, शासकीय राजपत्र किंवा वृत्तपत्र किंवा रोजनामा असे दिसते अशा प्रत्येक दस्तऐवजाचा आणि जो दस्तऐवज एखाद्या व्यक्तीने ठेवावयाचा असे कायद्याद्वारे निदेशित केलेले असते, तशा प्रकारचा असल्याचे दिसते, तो…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७९ : पुराव्याची नोंद म्हणून हजर केलेल्या दस्तऐवजासंबंधी गृहीतक: जो दस्तऐवज म्हणजे एखाद्या साक्षदाराने न्यायिक कार्यवाहीत दिलेल्या साक्षीच्या किंवा अशी साक्ष घेण्यास कायद्याने प्राधिकृत अशा कोणत्याही अधिकाऱ्यापुढे दिलेल्या साक्षीचा किंवा त्या साक्षीच्या कोणत्याही भागाची नोंद किंवा टाचण असल्याचे दिसते…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ दस्तऐवजासंबंधीची गृहीतके : कलम ७८ : प्रमाणित प्रतींच्या खरेपणासंबंधीची गृहीतके : १) जो दस्तऐवज म्हणजे कोणत्याही विशिष्ट तथ्याचा पुरावा म्हणून स्वीकार्य असल्याचे कायद्याद्वारे घोषित केलेले असे प्रमाणपत्र, प्रमाणित प्रत किंवा अन्य दस्तऐवज असल्याचे दिसत असून केंद्र शासनाच्या स्वत:च्या किंवा एखाद्या…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७७ : अन्य अधिकृत दस्तऐवजांची शाबिती : पुढील सार्वजनिक दस्तऐवज खालीलप्रमाणे शाबीत करता येतील: (a) क) केंद्र शासनाचे कोणत्याही मंत्रालयाच्या आणि त्याच्या विभागांपैकी कोणत्याही विभागामार्फ त काढलेल्या किंवा राज्य शासनाच्या किंवा राज्य शासनाच्या किंवा संघ राज्यक्षेत्राच्या प्रशासनाच्या कोणत्याही विभागाचे…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७६ : प्रमाणित प्रती हजर करून दस्तऐवजाची शाबिती: अशा प्रमाणित प्रती ज्या सार्वजनिक दस्तऐवजांच्या प्रती असल्याचे दिसते त्यांतील अथवा सार्वजनिक दस्तऐवजांच्या भागातील मजकुराच्या शाबितीसाठी त्या हजर करता येतील.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७५ : सार्वजनिक दस्तऐवजांच्या प्रमाणित प्रती : ज्याचे निरीक्षण करण्याचा कोणत्याही व्यक्तीला हक्क आहे, असा सार्वजनिक दस्तऐवज ज्याच्या ताब्यात असेल असा प्रत्येक लोक अधिकारी, एखाद्या व्यक्तीने मागणी केली असता त्या व्यक्तीला, तिने त्यासाठी द्यावयाची कायदेशीर फी दिल्यावर अशा दस्तऐवजाची…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ सार्वजनिक दस्तऐवज : कलम ७४ : सार्वजनिक - दस्तऐवज : १) पुढील दस्तऐवज सार्वजनिक दस्तऐवज आहेत: (a) क) एक) सार्वभौम अधिसत्तेच्या (अधिकाराचे); दोन) शासकीय निकायांच्या व अधिकरणांच्या; आणि तीन) भारताच्या किंवा एखाद्या परकीय देशाचे विधानांग, न्यायांग किंवा शासनांग यांमधील लोक…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७३ : डिजिटल सही ताडून (पडताळून) पाहिली याची शाबिती : न्यायाधीश एखादी डिजिटल सही ज्या व्यक्तिची असल्याचे अभिप्रेत असेल त्याच व्यक्तिची आहे की नाही हे निश्चित करण्याकरता आदेश देतील की- (a) क) त्या व्यक्तिने अगर कंटड्ढोलर अगर दाखला देणारे…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७२ : सही, लिखाण किंवा मोहोर त्यांच्या कबुल केलेल्या किंवा शाबीत केलेल्या नमुन्याशी ताडून (पडताळून) पाहणे: १) एखादी स्वाक्षरी, लिखाण किंवा मोहोर ही अमुक एका व्यक्तीने लिहिली किंवा केली असल्याचे दिसते तेव्हा, ती त्या व्यक्तीची आहे किंवा कसे याची…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७१ : दस्तऐवज साक्षांकित करणे कायद्याने आवश्यक नसते, त्याची शाबिती: जो साक्षांकित दस्तऐवज साक्षांकित करणे हे कायाद्यानुसार आवश्यक नाही तो जणू काही साक्षांकित केलेला नसावा त्याप्रमाणे शाबीत करता येईल.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ७० : साक्षीदाराने दस्तऐवज केल्याचे नाकबूल केल्यास शाबिती कशी करावयाची: साक्षांकित करणारा साक्षीदाराने दस्तऐवजाचे निष्पादन झाल्याचे नाकबूल केले किंवा ते त्याला आठवले नाही तर, त्याचे निष्पादन अन्य पुरव्याने करता येईल.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ६९ : साक्षांकित दस्तऐवजातील पक्षाकडून निष्पादनाची कबुली: एखादा साक्षांकित दस्तऐवज साक्षांकित करणे कायद्याने आवश्यक केले असले तरी, त्यातील पक्षाने स्वत: तो निष्पादित केल्याची कबुली ही त्याच्या निष्पादनाची त्या पक्षापुरती पुरेशी शाबीती असेल.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ६८ : साक्षांकन करणारा साक्षीदार जर मिळत नसेल तर शाबिती: जर असा कोणताही साक्ष घालणारा साक्षीदार उपलब्ध होणे शक्य नसेल, तर साक्षांकन करणारा निदान एका साक्षीदाराचे साक्षांकन त्याच्या हस्ताक्षरात आहे आणि दस्तऐवज निष्पादित करणाऱ्या व्यक्तीची स्वाक्षरी त्या व्यक्तीच्या हस्ताक्षरात…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम ६७ : कायद्याने साक्षांकित करणे आवश्यक असलेल्या दस्तऐवजाचे निष्पादन शाबीत करतो: एखादा दस्तऐवज साक्षांकित करणे कायद्यानुसार आवश्यक असल्यास, साक्ष करणारा एखादा तरी साक्षीदार जिवंत असून न्यायालयाच्या आदेशिकेला अधीन असेल आणि साक्ष देण्यास समर्थ असेल तर, त्या दस्तऐवजाचे निष्पादन झाल्याचे…