भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १४६ : उत्तरसूचक प्रश्न : १) प्रश्नकर्त्या व्यक्तीने इच्छिलेले किंवा अपेक्षिलेले उत्तर सूचित करणाऱ्या प्रश्नाला उत्तरसूचक प्रश्न असे म्हटले जाते. २) उत्तरसूचक प्रश्नांना विरूद्ध पक्षकाराने आक्षेप घेतल्यास तसे प्रश्न सरतपासणीत किंवा फेरतपासणीत न्यायालयाच्या परवानगीखफेरीज विचारता कामा नयेत. ३) ज्या…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १४५ : चारित्र्याबाबतचे साक्षीदार : चारित्र्याबाबतच्या साक्षीदारांची उलटतपासणी व फेरतपासणी घेता येईल.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १४४ : दस्तऐवज हजर करणाऱ्या साक्षीदाराची उलटतपासणी : दस्तऐवज हजर करण्यासाठी समन्स काढण्यात आलेल्या व्यक्तीने तो हजर केला एवढ्याच कारणाने ती साक्षीदार होत नाही; आणि तिला साक्षीदार म्हणून बोलावण्यात आल्याशिवाय व येईतोपर्यंत तिची उलटतपासणी होऊ शकत नाही.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १४३ : साक्ष तपासणीचा क्रम आणि फेरतपासणीचा रोख : १) साक्षीदाराची प्रथम सरतपासणी होईल, नंतर (विरूद्ध पक्षकाराची तशी इच्छा असेल तर) उलटतपासणी होईल, नंतर (त्याला बोलावणाऱ्या पक्षकाराची तशी इच्छा असेल तर) फफेरतपासणी होईल. २) साक्षतपासणी व उलटतपासणी संबद्ध तथ्यांशी…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १४२ : साक्षीदारांची तपासणी : १) एखाद्या साक्षीदाराला ज्या पक्षकाराने बोलावले असेल त्याने केलेल्या त्याच्या साक्षतपासणीला त्याची सरतपासणी असे म्हटले जाईल. २) विरूद्ध पक्षकाराने साक्षीदाराची साक्षतपासणी केल्यास तिला त्याची उलटतपासणी असे म्हटले जाईल. ३) एखाद्या साक्षीदाराला ज्या पक्षकाराने बोलावले…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १४१ : पुराव्याचे स्वीकार्यतेविषयी न्यायाधीशाने निर्णय घेणे : १) जेव्हा एखादा पक्षकार कोणत्याही तथ्याबद्दल पुरावा देऊ पाहत असेल तेव्हा, अभिकथित तथ्य शाबीत झाले, तर कशा प्रकारे तो संबद्ध होईल असे न्यायाधीश पुरावा देऊ पाहाणाऱ्या पक्षकाराला विचारू शकेल व ते…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ प्रकरण १० : साक्षीदारांच्या साक्ष तपासणीविषयी : कलम १४० : साक्षीदार हजर करणे व त्याची साक्ष तपासणी करण्याबाबतचा क्रम: कोणत्या क्रमाने साक्षीदार पुढे केले जातील व त्यांची साक्षतपासणी केली जाईल त्याबाबत अनुक्रमे दिवाणी व फौजदारी प्रक्रियेसंबंधीच्या त्या त्या काळाच्या कायद्याद्वारे…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३९ : साक्षीदारांची संख्या : कोणत्याही तथ्याच्या शाबितीसाठी कोणत्याही बाबतीत साक्षीदारांची संख्या ठराविक असण्याची आवश्यकता असणार नाही.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३८ : सह अपराधी : सहअपराधी हा आरोपीविरूद्ध साक्षीदार होण्यास सक्षम असेल; आणि सहअपराधीच्या साक्षीवर आधारलेली दोषसिद्धती ही त्या साक्षीला पुष्टी मिळाली नाही एवढ्याच कारणाने अवैध होत नाही.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३७ : एखाद्या उत्तरामुळे साक्षीदार गुन्ह्यात गोवला जाईल, म्हणून उत्तर देण्याचे बंधनापासून तो मुक्त नाही : कोणत्याही दाव्यातील अथवा कोणत्याही दिवाणी किंवा फौजदारी कार्यवाहीतील वादनिविष्ट बाबींशी संबद्ध अशा कोणत्याही बाबीसंबंधीच्या कोणत्याही प्रश्नाचे उत्तर देण्याने साक्षीदार गुन्ह्यात गोवला जाईल अथवा…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३६ : जे इतर व्यक्तींच्या ताब्यात असताना तो ती हजर करण्यास नकार देऊ शकते. असे दस्तऐवज अगर इलेक्ट्रॉनिक अभिलेख हजर करणे : संबधित दस्तऐवज दुसऱ्या कोणत्याही व्यक्तीच्या कब्जात असते अगर तिचा जर संबंधित इलेक्ट्रॉनिक नोंदी नियंत्रणाखाली असत्या तर तशा…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३५ : पक्षकार नसलेल्या साक्षीदाराने दस्तऐवज हजर करणे : जो साक्षीदार दाव्यातील पक्षकार नाही त्याचे कोणत्याही मालमत्तोबबतचे हक्क विलेख अथवा ज्याच्या आधारे त्याने एखादी मालमत्ता तारणग्राही किंवा गहाणधारक म्हणून धारण केली असेल असा कोणताही दस्तऐवज अथवा जो कोणताही दस्तऐवज…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३४ : विधी सल्लागारांकडे केलेली गोपनीय निवेदने : एखादी व्यक्ती आणि तिचा विधि सल्लागार यांच्यामध्ये झालेले कोणतेही निवेदन, तिने साक्षीदार होण्याची तयारी दर्शविल्याशिवाय, न्यायालयाकडे प्रकट करण्याची तिच्यावर सक्ती केली जाणार नाही व तिने तसे केल्यास त्या बाबतीत, तिने दिलेल्या…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३३ : स्वेच्छापूर्वक पुरावा दिल्याने अप्रकटनाचा हक्क वर्जिला असे होत नाही : जर दाव्यातील कोणत्याही पक्षकाराने त्यात स्वत: होऊन किंवा अन्यथा पुरावा दिला तर, त्यामुळे कलम १३२ मध्ये नमूद केल्याप्रमाणे अशा गोष्टी प्रकट करण्याला त्याने संमती दिली असल्याचे मानले…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३२ : व्यवसायक्रमातील निवेदने : १) कोणत्याही वकिलाशी, असा वकील म्हणून त्याची सेवा चालू असताना त्या काळात आणि त्या प्रयोजनातर्थ त्याच्या अशिलाने किंवा अशिलाच्या वतीने केलेले कोणतेही निवेदन प्रकट करण्यास अथवा आपल्या व्यावसायिक नेमणुकीच्या काळात आणि त्या प्रयोजनासाठी त्याला…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३१ : अपराध घडल्यासंबंधी माहिती : कोणत्याही दंडाधिकाऱ्याला किंवा पोलीस अधिकाऱ्याला कोणताही अपराध घडल्याची कोणतीही माहिती कोठून मिळाली हे सांगण्याची त्याच्यावर सक्ती केली जाणार नाही व कोणत्याही महसूल अधिकाऱ्याला सार्वजनिक महसुली हितसंबंधाविरूद्ध कोणताही अपराध घडल्याची कोणतीही माहिती कोठून मिळाली…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १३० : कार्यालयीन संपर्क व्यवहार : कोणत्याही लोक अधिकाऱ्याला पदजन्य विश्वासाने त्याच्याकडे केलेली निवेदने प्रकट करण्याने सार्वाजनिक हिताला बाध येईल असे जेव्हा वाटत असेल तेव्हा, त्या गोष्टी प्रकट करण्याची त्याच्यावर सक्ती केली जाणार नाही.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १२९ : राज्यांच्या कराभारासंबंधीचा पुरावा : राज्याच्या कोणत्याही कारभारासंबंधीच्या अप्रकाशित शासकीय दप्तरामधून उपलब्ध होणारा कोणताही पुरावा देण्यास संबंधित विभागाच्या मुख्याधिकाऱ्याच्या परवानगीखेरीज परवानगी दिली जाणार नाही व तो मुख्यधिकारी स्वत:ला योग्य वाटेल त्याप्रमाणे अशी परवानगी देईल किंवा अडवून ठेवील.
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १२८ : वैवाहिक जीवनाच्या काळातील निवेदने : जी व्यक्ती विवाहित आहे किंवा होती तिच्यावर, जी कोणतीही व्यक्ती तिच्याशी विवाहबद्ध झाली आहे किंवा होती तिने त्या पहिल्या व्यक्तीला वैवाहिक जीवनाच्या काळात केलेले कोणतेही निवेदन प्रकट करण्याची सक्ती केली जाणार नाही.…
भारतीय साक्ष्य (पुरावा) अधिनियम २०२३ कलम १२७ : न्यायाधीश व दंडाधिकारी यांची साक्ष : कोणताही न्यायाधीश किंवा दंडाधिकारी यांच्यावर, तो ज्याला दुय्यम असेल अशा एखाद्या न्यायालयालच्या विशेष आदेशाखेरीज असा न्यायाधीश किंवा दंडाधिकारी म्हणून न्यायालयातील त्याच्या स्वत:च्या वर्तनाच्या अथवा असा न्यायाधीश किंवा दंडाधिकारी म्हणून न्यायालयात त्याला…